Sinds mensenheugenis hebben Nederlanders moeten leren leven met water. De Nederlanders hebben de kunst van het temmen van dit element onder de knie gekregen met de kennis die ze hebben opgedaan door praktische ervaring, internationale samenwerking, experimenten en nieuwe investeringen. Nederland wordt gezien als een laboratorium van de wereld, waar dag na dag wordt getest wat het betekent om in harmonie met het element water te leven. En dat kan alleen samen.
Water in Nederland is een integraal onderdeel van de geschiedenis, vaak een pijnlijke geschiedenis. Er was in het verleden geen eeuw zonder grote overstromingen. Voorbeelden zijn Sint-Aechtenvloed in 1288, Sint-Elisabethvloed in 1404 en in 1421, Sint-Felixvloed in 1530 en Allerheiligenvloed in 1570. Deze eisten duizenden levens en markeerden de nieuwe contouren van het land. Ook in de vorige eeuw had Nederland te kampen met enorme overstromingen in 1906 en 1916. Tijdens de grootste overstroming in de naoorlogse geschiedenis van Nederland in 1953, waarbij 1 835 mensen om het leven kwamen, stierven 200 000 koeien, paarden en andere boerderijdieren.
Het lijkt erop dat het alomtegenwoordige water hier een vloek is, maar een vloek die ook, of misschien wel vooral, een zegen is gebleken voor de Nederlanders. De eerste nederzettingen werden gesticht op het ontmoetingspunt van wegen en water. Water werd moeizaam en onvermoeibaar uit moerassige gebieden en meren gepompt en veranderd in vruchtbare polders. Rivieren, meren en duizenden kilometers kanalen vormden de communicatieroutes waarlangs de handel zich in een razend tempo ontwikkelde.
Water bleek de bondgenoot van de mens bij de verdediging van Nederland. Bij gevaar, wanneer de vijand de steden belegerde, werden de dammen rond de steden doorbroken en kon het water zijn werk doen. Inundatie van de gebieden rondom plaatsen die door de vijand werden bedreigd, gaat terug tot de vroegste geschiedenis van dit land. Een voorbeeld is de verdediging van Leiden (Leidse Onzet) in 1573, toen op bevel van Willem van Oranje de dijk van de Capelle aan de Ijsel werd doorbroken, waardoor het gebied ten zuiden van de stad overstroomde en het Spaanse leger zich grotendeels terugtrok.
In dit kleine land ontstond het systeem van 'Hollandse Waterlinies'. Een systeem dat eigenlijk heel eenvoudig van opzet was. Kunstmatige kanalen, sluizen en dijken, die elk kostbaar stuk land moesten bewaken, werden gebruikt ter verdediging in tijden van gevaar. Om zich te ontdoen van de ongenode gasten aan de poorten van de steden, werden de dijken doorbroken, het water overstroomde de gebieden rondom de steden en de vijand was niet opgewassen tegen dit obstakel. Er was één regel: het water mocht niet te hoog staan: hooguit tot aan de knie. Bij een dergelijk waterpeil konden soldaten, karren en paarden zich niet vrij bewegen. Aan de andere kant moest het water diep genoeg zijn om schepen door te laten.
De Waterlinies kregen internationale bewondering. De Nieuwe Hollandse Waterlinie en de Stelling van Amsterdam, gebouwd aan het begin van de 19e eeuw om de oprukkende vijand vanuit het oosten tegen te houden, staan sinds 2021 op de Werelderfgoedlijst van UNESCO.)
Het oudste en ook langste waterleidingsysteem is de Zuiderwaterlinie. De oorsprong ervan gaat terug tot de tweede helft van de 16e eeuw, het begin van de 80-jarige oorlog. Brabant, dat in die tijd werd bestuurd door de Staten-Generaal in Den Haag, was tijdens de oorlog een bufferzone. En de rivieren die de zuidgrens van de Republiek vormden, bleken een grote bondgenoot van de Nederlanders bij de verdediging van het land. Vestingsteden schoten als paddenstoelen uit de grond langs de zuidelijke waterlinie - vandaag de dag zijn het echte historische juweeltjes: Bergen op zoom, Breda, Grave, Ravenstein. Een van de belangrijkste - vanuit strategisch oogpunt - vestingsteden langs de Zuiderwaterlinie was 's-Hertogenbosch. Dit uiterst 'gezellige stadje' met zijn pittoreske straatjes, indrukwekkende Sint-Janskathedraal, is de geboorteplaats van de eigenaardige 'ziener' Jeroen Bosch.
De autoriteiten besteden veel zorg aan het historische erfgoed van de vestingstad, zodat het beroemde verleden niet wordt vergeten. Er is onder andere een grote restauratie van de vestingmuren uitgevoerd, waarvoor de stad in 2010 de Europa Nostra Consevation Avards heeft gekregen. Een van de hoogtepunten van de stad is een boottocht over de historische Binnendieze, waarbij je meer te weten komt over de prachtige geschiedenis van de stadsvesting.
De ledenvergadering van de PNKV werd dit jaar gehouden in 's-Hertogenbosch. Pagina 29.